#2 De Apartheid van Israel

Het debacle rond het hulpkonvooi van zes schepen dat onderweg was naar de Gazastrook maar door Israël met dodelijk geweld werd tegengehouden, deed me sterk terugdenken aan iets dat ik recentelijk ergens las of hoorde. Namelijk dat in Israël steeds meer rekening wordt gehouden met een “apartheidsscenario”. Daarmee wordt bedoeld dat Israël vanwege zijn huidige opstelling internationaal op termijn wellicht net zo geïsoleerd komt te staan als Zuid-Afrika tot twee decennia geleden met zijn apartheid. Dat denkbeeld snijdt volgens mij zeker hout.

Mijn eerste herinneringen over het conflict tussen Israël en de Palestijnen stammen uit ongeveer mijn twaalfde levensjaar. Mijn oudere broer Guus, die me altijd zeer heeft beïnvloed, legde mij toen uit dat het heel logisch en begrijpelijk was dat Israël zich zo assertief (of agressief) opstelde tegenover de Palestijnen. Israël werd immers permanent bedreigd door de Palestijnen. En door andere Arabische volkeren. Aangezien Israëls leger oppermachtig was, moest ik het juist als bewonderenswaardig zien dat Israel de verleiding weerstond om al zijn tegenstanders niet meteen van de aardbodem te vegen. Ik vond dit een sterk argument en heb er zelf ook lange tijd zo over gedacht.

Overigens is de toenmalige denkwijze van mijn broer wel te verklaren. Guus was behoorlijk groot en sterk voor zijn leeftijd en hij kon zich goed verdedigen. Hij viel echter ook wat uit de toon in zijn omgeving en werd daardoor soms uitgedaagd. De meeste van zijn belagers had mijn broer gemakkelijk aangekund, maar hij koos er meestal voor om zich in te houden. Ook was mijn broer sterk geïnteresseerd in legers en wapentuig. Hij was om die reden goed op de hoogte van de krachtsverhoudingen in het Midden-Oosten.

Om terug te komen op Israël: genoemd apartheidsscenario lijkt zich in rap tempo te voltrekken. Het gaat dan ook niet meer om de vraag wie gelijk heeft, maar steeds meer om wie in de publieke opinie gelijk krijgt. En op dat slagveld is Israël aan de verliezende hand. Zo zou met een beetje fantasie de Gazastrook gezien kunnen worden als een heel grote versie van de gevangenis op Robbeneiland. Met veel minder middelen en macht wisten Nelson Mandela en zijn kameraden de publieke opinie voor zich te winnen en zo hun gevangennemers eronder te krijgen. Zou het de Israëliërs binnen afzienbare termijn ook zo vergaan?

Niet helemaal. Bovenstaande vergelijking gaat natuurlijk niet in haar geheel op. Israël is een democratisch land en wereldwijd zal grote steun blijven bestaan voor het voortbestaan ervan in ongeveer dezelfde vorm als nu. Wel zal de komende jaren het een en ander moeten veranderen. Het beleid van Israël jegens de Palestijnen is vanwege de verschuivende machtsverhoudingen in de wereld - dat wil zeggen de veranderende wereldwijde publieke opinie evenals de opkomst van landen die zeker niet automatisch geneigd zijn de kant van Israël te kiezen – niet veel langer meer houdbaar. Israël zal in toenemende mate geïsoleerd raken. Als op zeker moment ook Israëls natuurlijke sterke bondgenoot de Verenigde Staten hun onvoorwaardelijke steun opgeven, dan kan Israël niet anders dan zijn beleid te wijzigen.

Mandela schreef een prachtige biografie onder de titel Long Walk to Freedom. Ik zou iedereen aan willen raden dit boek te lezen. Niet in het minst de Palestijnen die opgesloten zitten op de Gazastrook. Misschien vormen de slimheid, vasthoudendheid en hoop van Mandela de daadwerkelijke routekaart naar vrede in het Midden-Oosten. Gebruikmakend van de apartheid van Israël lopen de Palestijnen hun vrijheid dan wellicht tegemoet. Mandela’s (uiteindelijke) pacivisme, tolerantie en democratische aard lijken daarbij echter ook onontbeerlijk voor de Palestijnen.